กรุณารอสักครู่...

บทความวิชาการ

ข้อมูลวิชาการที่เป็นประโยชน์ที่เกี่ยวข้องกับพัฒนาการ การเจริญเติบโต และปัญหาทางพฤติกรรมของเด็ก และวัยรุ่นไทยในวัยต่างๆ

เกณฑ์พัฒนาการตามช่วงวัยของเด็กปฐมวัย

เกณฑ์พัฒนาการตามช่วงวัยของเด็กปฐมวัย

เกณฑ์พัฒนาการของเด็กปฐมวัยชุดนี้จัดทำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นเกณฑ์อ้างอิงเบื้องต้นสำหรับเด็กทั่วไป ว่าเด็กสามารถทำอะไรได้ในแต่ละช่วงวัย ซึ่งยังอาจมีทักษะบางอย่างที่เด็กปกติจำนวนหนึ่งทำได้เร็วหรือช้ากว่าเกณฑ์นี้เล็กน้อย เกณฑ์พัฒนาการของเด็กปฐมวัยชุดนี้จึงไม่ใช่เครื่องมือที่ใช้ในการวินิจฉัยปัญหาด้านพัฒนาการของเด็ก

อายุ พัฒนาการ
1 เดือน (GM) ยกคางจากที่นอนชั่วครู่ในท่านอนคว่ำ
(FM) มองตามวัตถุได้ถึงกึ่งกลางลำตัว
(PS) จ้องหน้า
(L)
EL: ร้องไห้
RL: ตอบสนองต่อเสียงที่ได้ยินโดยการสะดุ้งหรือเบิ่งตามอง

2 เดือน (GM) ชันคอ 45 องศาในท่านอนคว่ำ
(FM) มองตามวัตถุได้ข้ามผ่านกึ่งกลางลำตัว
(PS) ยิ้มและสบตา
(L)
EL: ส่งเสียงในลำคอเช่น อู อา
RL: ตอบสนองต่อเสียงที่ได้ยินโดยการกระพริบตา หรือเงียบเพื่อฟังเสียงที่ได้ยิน

4 เดือน (GM) ท่านอนคว่ำอกพ้นพื้น พยุงลำตัวด้วยแขนท่อนล่าง ท่านั่งชันคอได้ดี พลิกคว่ำหรือพลิกหงาย
(FM) มองตามวัตถุจากด้านหนึ่งของลำตัวไปถึงอีกด้านหนึ่ง (180 องศา), ไขว่คว้าของใกล้ตัว
(PS) ตื่นเต้นดีใจอย่างชัดเจนเมื่อเห็นนมแม่หรือขวดนม
(L)
EL: ส่งเสียง อู อา โต้ตอบเมื่อมีคนคุยด้วย หัวเราะ
RL: หันหาเสียง

6 เดือน (GM) ดึงขึ้นนั่งศีรษะไม่ห้อย พลิกคว่ำและพลิกหงาย ท่านอนคว่ำยกอกและท้องส่วนบนพยุงลำตัวด้วยฝ่ามือ นั่งได้โดยใช้มือยันพื้น
(FM) หยิบของด้วยฝ่ามือ
(PS) หัวเราะเมื่อถูกเอาผ้าคลุมศีรษะออก เริ่มติดแม่
(L)
EL: เล่นหรือเลียนเสียง ได้แก่ เลียนเสียงจุ๊ปาก เดาะลิ้น ส่งเสียงที่ใช้อวัยวะในปากเพื่อให้เกิดเสียงพยัญชนะ ได้แก่ ปาปา ดาดา
RL: หันหาเสียงเรียกชื่อ

7-8 เดือน (GM) นั่งทรงตัวได้เองโดยไม่ต้องช่วยพยุง
(FM) มองตามของตก เปลี่ยนมือถือของ ใช้มือถือก้อนไม่ข้างละก้อน
(PS) สนุกกับการเล่นเมื่อเอาผ้าคลุมศีรษะออก
(L)
EL: ทำเสียงพยางค์เดียวเช่น จ๊ะ หม่ำ
RL: มองตามสิ่งที่ผู้เลี้ยงดูชี้

9-10 เดือน (GM) ลุกนั่งจากท่านอน คลาน เหนี่ยวตัวขึ้นยืน เกาะยืน
(FM) ใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือหยิบของ
(PS) เล่นจ๊ะเอ๋ โบกมือบ๊าย-บาย
(L)
EL: เลียนเสียงพูดคุย เรียก “พ่อ” และ “แม่” แต่ยังไม่เฉพาะเจาะจง
RL: เริ่มทำตามคำสั่งง่ายๆได้ เช่น โบกมือบ๊ายบาย หยุดการกระทำเมื่อได้ยินคำว่า “ไม่”

11-12 เดือน (GM) ยืนได้เองชั่วครู่หรือตั้งไข่ จูงเดิน
(FM) ปล่อยของเมื่อขอ
(PS) เลียนแบบท่าทาง
(L)
EL: ส่งเสียงที่เป็นเสียงริมฝีปากแบบมีเสียงสูงเสียงต่ำ เริ่มเรียกชื่อคนใกล้ชิดที่คุ้นเคย เรียก “พ่อ” และ “แม่” แบบเฉพาะเจาะจงได้
RL: เริ่มเข้าใจความหมายของคำพยางค์เดียว ตอบสนองต่อคำถามง่ายๆได้ เช่น “แม่อยู่ไหน” “ลูกบอลอยู่ไหน”

13-15 เดือน (GM) เดินได้เอง
(FM) หยิบจับดินสอขีดเขียน
(PS) ใช้ท่าทางหรือชี้บอกความต้องการ เริ่มชี้หรือทำท่าแสดงบอกถึงสิ่งที่ตนเองสนใจ
(L)
EL: พูดคำที่มีความหมายได้ 1-3 คำ ซึ่งเป็นคำที่เพิ่มเติมจากคำที่ใช้เรียกคนคุ้นเคยหรือสัตว์เลี้ยงในบ้าน
RL: ชี้อวัยวะได้ 1 ส่วน

16-18 เดือน (GM) เกาะราวหรือจูงมือเดินขึ้นบันได นั่งบนเก้าอี้เล็กได้มั่นคง
(FM) ต่อสิ่งของในแนวตั้งได้ 2-3 ชั้น, ขีดเส้นยุ่งๆไปมา
(PS) รู้จักปฏิเสธ หยิบอาหารป้อนตัวเองได้
(L)
EL: พูดคำที่มีความหมายเพื่อแสดงความต้องการได้หลายคำ มีคำพูดรวมโดยเฉลี่ย 10-20 คำ
RL: ชี้อวัยวะได้อย่างน้อย 3 ส่วน (ได้แก่ ตา จมูก ปาก) เข้าใจความหมายของคำประมาณ 50 คำ รู้จักชื่อสัตว์ สิ่งของ ทำตามคำสั่งขั้นตอนเดียวได้ เช่น หยิบบอลให้หน่อย เป็นต้น

19-24 เดือน (GM) เดินถอยหลัง วิ่ง เตะบอล เดินขึ้นบันไดโดยก้าวเท้าตาม
(FM) ต่อสิ่งของในแนวตั้งได้ 5-6 ชิ้น เริ่มเปิดหน้าหนังสือได้ทีละหน้า
(PS) ใช้ช้อนตักอาหารกินได้
(L)
EL: พูดได้ประมาณ 50 คำ เริ่มพูดคำที่มีความหมายสองคำติดกัน เช่น กินข้าว แม่อุ้ม
RL: ชี้ไปยังสิ่งของหรือรูปภาพตามที่บอกได้อย่างหลากหลาย ชี้อวัยวะได้อย่างน้อย 6 ส่วน

25-30 เดือน (GM) กระโดดสองเท้า เดินเขย่งเท้า
(FM) ขีดเส้นตรง ในแนวตั้งหรือแนวนอน, ขีดเขียนเป็นเส้นวนๆ
(PS) เล่นเลียนแบบ และเล่นสมมติง่ายๆ
(L)
EL: พูดเป็นวลี 2-3 คำ หรือเป็นประโยคสั้นๆ มีจำนวนคำศัพท์รวมประมาณ 200 คำ
RL: ทำตามคำสั่งสองขั้นตอนได้ สามารถติดตามฟังเรื่องเล่าสั้นๆได้

31-36 เดือน (GM) ยืนขาเดียว 2-3 วินาที ขี่จักรยาน 3 ล้อ ขึ้นบันไดเองสลับเท้า ลงบันไดโดยก้าวเท้าตาม
(FM) ต่อสิ่งของในแนวตั้งได้ 8 ชิ้นหรือมากกว่า. เลียนแบบการวาดรูปวงกลม
(PS) เล่นสมมติที่ซับซ้อนขึ้น เล่นกับเด็กอื่น
(L)
EL: เริ่มเล่าเรื่องได้ฟังเข้าใจแต่อาจไม่ทั้งหมด บอกเวลาต้องการขับถ่าย บอกชื่อตนเอง เพศ อายุ
RL: รู้จักสีอย่างน้อย 1-2 สี, เข้าใจคำกริยาที่แสดงการกระทำ ได้แก่ หมากำลังวิ่ง เด็กกำลังกิน, เข้าใจคำคุณศัพท์ ได้แก่ ร้อน เย็น เหนื่อย, เข้าใจคำบุพบทง่ายๆ ได้แก่ บน ใน

37-48 เดือน (GM) กระโดดขาเดียว ลงบันไดสลับเท้า
(FM) วาดรูปวงกลมตามแบบ, วาดเส้นสองเส้นตัดกันตามแบบ (+), ต่อแท่งไม้ 3 ชิ้นเป็นสะพาน
(PS) เล่นเกมที่มีกติกาง่ายๆกับคนอื่นได้ รู้จักรอคอย
(L)
EL: พูดเล่าเรื่องเป็นประโยคยาวๆให้คนอื่นเข้าใจได้ บอกสีได้หลายสี นับของทีละชิ้นได้อย่างถูกต้องเรียงตามลำดับของการนับ รวมประมาณ 5-10 ชิ้น
RL: เข้าใจประโยคคำถามที่ซับซ้อนมากขึ้น ได้แก่ อย่างไร ทำไม, เข้าใจคำสั่ง 3 ขั้นตอน, เข้าใจจำนวน “ หนึ่ง” และ “หลายๆ” ได้แก่ หยิบของ 1 ชิ้น หรือหลายๆชิ้นได้ถูกต้อง, เข้าใจคำบุพบทเพิ่มเติม ได้แก่ ด้านหน้า ด้านข้าง ใต้

49-60 เดือน (GM) กระโดดสลับเท้า กระโดดขาเดียว กระโดดข้ามสิ่งกีดขวางเตี้ยๆ เดินต่อเท้าเป็นเส้นตรง (tandem gait)
(FM) วาดรูปสี่เหลี่ยมตามแบบ, วาดรูปคนที่มีอวัยวะ 3 ส่วนหรือมากกว่า, เริ่มใช้กรรไกรตัดกระดาษ
(PS) ใส่กางเกง และใส่เสื้อยืดสวมหัวเองได้
(L)
EL: คำพูดชัดเจนฟังเข้าใจทั้งหมด, รู้จักถามความหมายของคำหรือวลีที่ไม่เข้าใจ, เริ่มรู้จักถามคำถาม “อย่างไร” หรือ “ทำไม” ได้, บอกชื่อพยัญชนะไทยที่พบบ่อยบางตัวได้ ได้แก่ ก.ไก่ ง.งู, ร้องเพลงสั้นๆ หรือท่องอาขยานที่ได้ยินบ่อยๆได้, รู้จักจำนวนนับ 1-5 บอกได้อย่างถูกต้องหลังจากนับว่ามีของรวมทั้งหมด 4 ชิ้น หรือ 5 ชิ้น
RL: เข้าใจคำถาม “เมื่อไร” เริ่มเข้าใจซ้าย-ขวา เข้าใจขนาดเล็ก-ใหญ่ ยาว-สั้น

61-72 เดือน (GM) เดินบนส้นเท้า เดินต่อเท้าถอยหลัง รับลูกบอลโดยใช้สองมือ กระโดดไกล 120 เซนติเมตร
(FM) วาดรูปสามเหลี่ยม, วาดรูปคนที่มีอวัยวะ 6 ส่วนหรือมากกว่า, เลียนแบบการเขียนพยัญชนะง่ายๆบางตัวได้
(PS) แต่งตัว แปรงฟัน และเตรียมอาหารง่ายๆได้เองโดยไม่ต้องช่วย
(L)
EL: อธิบายความหมายของคำในชีวิตประจำวันได้ ได้แก่ ลูกบอล บ้าน, บอกความแตกต่างของสิ่งของ 2 สิ่งได้, รู้จักจำนวนนับ 1-10 บอกได้จำนวนนับรวมทั้งหมดได้อย่างถูกต้อง, บอกชื่อพยัญชนะไทยส่วนใหญ่ได้ถูกต้อง แม้ไม่มีรูปภาพประกอบ ได้แก่ บอกได้ว่า “ก” ชื่อ ก.ไก่
RL: เข้าใจเรื่องขำขันของเด็กๆ, เข้าใจลำดับของเหตุการณ์ ได้แก่ เรื่องในอดีต ปัจจุบัน, เข้าใจว่าตัวพยัญชนะไทยแต่ละตัวมีเสียง ได้แก่ ตัว ก มีเสียง กอ ตัว ท และ ธ มีเสียงเดียวกันคือ ทอ, เข้าใจสัญลักษณ์ตัวเลขว่ามีค่าเป็นจำนวนต่างๆ 1-10

หมายเหตุ GM หมายถึง gross motor,
FM หมายถึง fine motor,
PS หมายถึง personal social,
L หมายถึง language,
RL หมายถึง receptive language,
EL หมายถึง expressive language


Reference

1. นิตยา คชภักดี. พัฒนาการเด็ก. ใน: นิชรา เรืองดารกานนท์, ชาครียา ธีรเนตร, รวิวรรณ รุ่งไพรวัลย์, ทิพวรรณ หรรษคุณาชัย, นิตยา คชภักดี, บรรณาธิการ. ตำราพัฒนาการและพฤติกรรม. กรุงเทพมหานคร: บริษัท โฮลิสติก พับลิชชิ่ง จำกัด; 2551. หน้า 360-94.

2. จริยา จุฑาภิสิทธิ์ และ สุรีย์ลักษณ์ สุจริตพงศ์. พัฒนาการปกติ. ใน : ทิพวรรณ หรรษคุณาชัย, รวิวรรณ รุ่งไพรวัลย์, สุรีย์ลักษณ์ สุจริตพงศ์, วีระศักดิ์ ชลไชยะ บรรณาธิการ. ตำราพัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก เล่ม 3 การดูแลเด็กสุขภาพดี. กรุงเทพฯ: บียอนด์ เอ็นเทอร์ไพรซ์; 2556. หน้า 39-52.

3. Illingworth RS. The development of the infant and young child; normal and abnormal 9thed. Singapore: Longman Singapore Publisher. 1987.

4. Dixon SD. Two years: Language leaps. In: Dixon SD, Stein MT. Eds. Encounters with children: Pediatric behavior and development, 4th. Philadelphia: Mosby-Elseiver; 2006. P.383-407.

5. WHO Multicenter Growth Reference Study. WHO Motor Development Study: windows of achievement for six gross motor development milestones. Acta Paediatr Suppl 2006 ;450:86-95

6. Feldman HM, Messick C. Assessment of language and speech. In: Wolraich ML, Drotar DD, Dworkin PH, Perrin EC, editors. Developmental-Behavioral Pediatrics: evidence and practice. 1st ed. Philadelphia: Mosby-Elsevier; 2008. p. 177-90.

7. Bright futures guidelines for health supervision of infants, children, and adolescents. 3rd ed. Hagan Jr. JF, Shaw JS, Duncan P, editors. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics; 2008.

8. Kimmel S, Ratliff-Schaub K. Growth and Development. In: Rakel R, Rake D, editors. Textbook of Family Medicine. 8 ed. Texas: Elsevier; 2011. p. 435

9. McQuiston S, Kloczko N. Speech and language development: monitoring process and problems. Pediatr Rev 2011; 32 (6): 230-38.

10. Gerber RJ, Wilks T, Erdie-Lalena C. Developmental milestones 3: social-emotional development. Pediatr Rev 2011;32:533-6.



Download PDF File คลิกที่นี่